ZAPOBIEGANIE MIGRACJI KRYTYCZNYCH SUBSTANCJI PRZEZ ZASTOSOWANIE WARSTWY SORPCYJNEJ NA MATERIALE OPAKOWANIOWYM POCHODZENIA CELULOZOWEGO
Projekt realizowany jest w ramach międzynarodowej Inicjatywy Cornet w latach 2012-2014, finansowany w 100% ze środków NCBiR.
http://www.cornet-solapack.eu
Według EFSA (EU), BfR (Niemcy) i wyników badań urzędowych organów kontroli żywności Kantonu Zurych (Szwajcaria) opakowania mogą zawierać wiele krytycznych substancji, takich jak między innymi benzofenon, bisfenol A, ftalany i olej mineralny w ilości do 1000 mg/kg. Te krytyczne substancje pochodzą z farb i lakierów UV „światło utwardzalnych" (benzofenon jest używany jako fotoinicjator), klejów i lakierów (ftalany stosowane są jako plastyfikatory), farb drukarskich (oleje mineralne) i makulatury. Ze względu na wysoki poziom recyklingu materiałów celulozowych w Europie (74,6% materiałów opakowaniowych zgodnie z informacjami z CEPI 2009) powyższe krytyczne substancje można znaleźć w materiałach opakowaniowych. W najgorszym przypadku wartości/dawki ADI (dopuszczalne dzienne spożycie) tych substancji mogą być przekroczone. Dlatego ważne jest, aby mieć pewność, że substancje te nie mogą przenikać z materiału opakowaniowego do żywności.
Pakowanie żywności jest związane z specjalnymi wymaganiami i ograniczeniami, które nie istnieją dla innych rodzajów opakowań. Pojawiają się one już na etapie wyboru samego materiału opakowaniowego, który musi spełniać wymagania związane z bezpośrednim kontaktem z żywnością oraz limity migracji określonych substancji, które są obecne w opakowaniach. Krytyczne substancje występujące w opakowaniach pochodzą z jednej strony z możliwości zastosowania odzyskiwanego papieru zawierającego farby, lakiery i kleje oraz z drugiej strony z migracji świeżo nałożonej farby, lakieru i kleju. Badanie tego rodzaju substancji, ich migracji w wybranych materiałach celulozowych oraz sposobów jej ograniczenia poprzez zastosowanie aktywnych warstw zawierających dodatki substancji charakteryzujących się zdolnością wiązania takich niebezpiecznych substancji stanowi zakres projektu SoLaPack.
W ramach projektu zostanie określona możliwość zastosowania i wpływ na tworzenie stabilnych kompozycji powłokotwórczych następujących substancji adsorpcyjnych: zeolity, cyklodekstryny oraz nośniki w postaci modyfikowanych ziaren skrobiowych, glino-krzemianów, krzemionka / wodorotlenek glinu. Ze względu na znaczenie praktyczne wyników badań, kompozycje powłokowe będą zoptymalizowane i stosowane do papierów komercyjnych i badane w odniesieniu do ich funkcjonalności i podatności na recykling.
Celem projektu jest weryfikacja koncepcji, że wprowadzenie warstwy sorpcyjnej pomiędzy opakowaniem celulozowym a produktem spożywczym spowoduje zatrzymanie migracji substancji krytycznych i dzięki temu będzie miało działanie zapobiegające zanieczyszczaniu żywności. W związku z tym opracowane zostaną metody dodatku materiałów sorpcyjnych do kompozycji powłokowych, przeznaczonych do modyfikacji celulozowych materiałów opakowaniowych w celu selektywnego wiązania benzofenonu, bisfenolu A, ftalanów i oleju mineralnego. W ramach części badawczej zostanie określony wpływ podstawowych parametrów procesowych związanych z zastosowaniem materiałów sorpcyjnych (rodzaj materiału, jego ilość, typ nośnika powłokotwórczego) dokonując jednocześnie oceny zmiany grubości powłoki, gramatury powłoki i sposobu powlekania. Przygotowane preparaty powłokowe będą stosowane na podłożach odniesienia poprzez zastosowanie uprzednio scharakteryzowanych dodatków oraz substancji powłokotwórczych, gdzie funkcjonalność otrzymanych powłok będzie badana między innymi na podstawie wspólnie opracowanych szczegółowych badań migracji.
Realizacja projektu pozwoli na utworzenie listy zaleceń na rzecz zrównoważonego rozwoju branży opakowaniowej w oparciu o dwie nadrzędne zasady związane z brakiem szkodliwego oddziaływania zarówno na środowisko jak i zdrowie konsumentów.
Techniczne i ekonomiczne korzyści wynikające z realizacji projektu dla krajowych przedstawicieli SME branży opakowaniowej wynikają z bezpośredniej weryfikacji możliwości zastosowania tańszych materiałów celulozowych poprzez wykorzystanie surowców wtórnych w postaci makulatury, oszczędności wynikających z możliwości zoptymalizowanych metod ochrony przed migracją krytycznych substancji z materiałów celulozowych (przemysł papierniczy), zwiększenie zysku ze względu na lepszy marketing i nowe rynki (dostawcy), zwiększenie udziału w rynku poprzez poprawę ochrony konsumentów (dystrybutorzy). Ze względu na docelowe zwiększenie ochrony zdrowia konsumentów krajowe firmy opakowaniowe skorzystają na poprawie wizerunku publicznego swoich wyrobów w Polsce jaki i zagranicą, co może prowadzić do wzrost udziału w rynku.
Zakładane rezultaty projektu będą mogły być wykorzystywane przez producentów reprezentujących wszystkie ogniwa łańcucha produkcji opakowań oraz pakowania produktów żywnościowych. Łańcuch ten obejmuje: producentów papieru pakowego, producentów surowców chemicznych i dodatków, przetwórców papieru i opakowań, dystrybutorów i użytkowników końcowych.
Projekt jest realizowany przez 10 jednostek z 3 krajów (Belgia, Niemcy i Polska) z czego 3 jednostki krajowe stanowią: Polska Izba Opakowań (PIO) – stowarzyszenie oraz dwie jednostki badawcze: COBRO - Instytut Badawczy Opakowań oraz Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie (ZUT).
SoLaPack
STRONA GŁÓWNA PROJEKTU
